Toplum ve İnsan 

Hiçbir şey insanı, kendi varlığının ağırlığı kadar yormaz.  Bir odanın içinde sessizce ölmek, bazen var olmanın en keskin çığlığına dönüşebilir. Sartre’ın dediği gibi: “Cehennem başkalarıdır,” ama öyle zamanlar olur ki, cehennem, başkasının hiç olmadığı yere de dönüşebilir.

Japonya’nın büyük şehirlerinde, yüksek apartmanların soğuk duvarları ardında fark edilmeden yaşanan bir ölüm biçimi var: "Kodokushi" Türkçeye “yalnız ölüm” olarak çevrilen bu kavram, yalnızlıkla örülmüş modern yaşamların vardığı son durak. Ne bir elveda, ne bir uğurlama… Sadece sessiz bir kayboluş. Çoğu zaman, çürümeye başlayan bir bedenin kokusuyla fark edilen bir  yaşanmışlık.

Kodokushi, sadece bir ölüm şekli değil; insanın kendi yalnızlığıyla yaptığı acı bir yüzleşmedir. Sartre’a göre insan, özgürlüğe mahkûmdur. Seçim yapmak zorundadır, ama bu seçimler onu giderek yalnızlaştırabilir. Bugünün bireyi, özgürlüğünü yaşarken, farkında olmadan sosyal bağlarını kaybediyor. Aile ilişkileri çözülüyor, komşuluk yok oluyor, toplumsal roller bulanıklaşıyor. Ve insan, kendi varlığının yükünü tek başına taşımak zorunda kalıyor.

Artik biliyoruz, kapitalist toplumlar bireyi yüceltirken, onu görünmezleştiriyor da. Rekabet, hız, üretkenlik. Bunların arasında insan bir gölgeye dönüşüyor. Gelinen son noktada ise, yalnızlık bir tercih değil; sistemin dayattığı bir norm haline geliyor. Evinde tek başına ölen ve günlerce sonra fark edilen birini yalnızca kişisel bir trajediye konu edemeyiz  Bu, bir toplumun vicdanla olan bağını kaybettiğini gösterir.

Peki, bu sessizlikte insan hâlâ var mıdır?

Yine Jean-Paul Sartre’a göre insan, kendi varoluşunu kuran özgür bir özne olsa da, “öteki” yani başkası olmadan bu varlık tam anlamını bulamaz. Öteki bazen bizi kısıtlar, yargılar ama aynı zamanda bizi görünür kılar, tanık olur. Onun bakışı, bir anlamda varlığımızın kanıtıdır. Ötekinin olmadığı bir dünyada ise insan, yalnızca özgür değil; aynı zamanda silik, isimsiz, ve hatta yok hükmündedir.

Kodokushi bize acı ama önemli bir gerçeği hatırlatıyor: İnsan, başkalarıyla birlikte var olur. Unutmayalım , yalnızlık sadece bir ruh hâli değil; toplumsal bir sonuçtur. Görünmeden yaşayıp, sessizce kaybolan her birey, bize şu soruyu sorar: Gerçekten yaşıyor muyuz, yoksa sadece unutulmayı mı bekliyoruz?